Amiyotrofik lateral skleroz (ALS) hastalarının beslenme durumunun incelenmesi

Abstract

ÖZET ALS hastalığı genel popülasyon da 7/100.000 görülen önemli bir sosyal sağlık problemidir. Hastalığın tedavisi bulunmamaktadır. ALS’li hastalarda motor hücrelerin kaybı ile birlikte yutma güçlüğü ve yutma güçlüğüne bağlı beslenme bozukluğu gelişebilir. Beslenmenin yeterli düzeyde sağlanamaması ALS’li hastaların yaşam kalitesini etkileyen önemli bir problemdir. Bu araştırmanın amacı ALS hastalarında yetersiz beslenmeye bağlı olarak ortaya çıkan semptomların yan etkilerinden korunmaları için hastalık şiddeti ile beslenme durumu arasındaki ilişkinin belirlenmesidir. Çalışma 66 ALS hastasında, COVİD-19 pandemi döneminde online ve yüz yüze görüşmeler ile yapılmıştır. Araştırma sırasında antropometrik ölçümler, besin tüketim sıklığı formu, genel bilgileri içeren form, EAT-10 (Yutma tarama testi) ve ALSFRS (ALS hastalık şiddeti ölçeği) uygulanmıştır. Araştırmada, ALSFRSR sonucu ile EAT-10 sonucu arasında negatif yönde zayıf düzeyde, istatistiksel olarak önemli ilişkiler belirlenmiştir (p<0,05). ALS hastalarında hastalık şiddeti arttıkça, yutma fonksiyonlarının kötüleştiği tespit edilmiştir. ALSFRSR sonucu ile lif, D vitamini, orta zincirli yağ asitleri ve doymuş yağ asitleri alımları ile pozitif yönde istatistiksel olarak önemli ilişkiler tespit edilmiştir. Besinlerle alınan lif, D vitamini, orta zincirli yağ asitleri ve doymuş yağ asitleri alımının artması ile ALS hastalık şiddetinin azaldığı görülmektedir (p<0,05). ALSFRSR sonucu ile vücut ağırlığı arasında pozitif yönde çok zayıf düzeyde istatistiksel olarak önemli ilişkiler belirlenmiştir (p<0,05). Bu durumda vücut ağırlığı arttıkça hastalık şiddetinin azalabileceği görülmektedir. Ayrıca, ALSFRSR ile LDL kolestrol sonuçları arasında pozitif yönde zayıf düzeyde, B12 vitamini ile negatif yönde orta düzeyde; istatistiksel olarak önemli ilişkiler belirlenmiştir (p<0,05). Sonuç olarak LDL düzeylerinin artışının hastalık üzerinde koruyucu etkileri olabilir.

ABSTRACT ALS is an important social health problem seen in the general population at 7/100,000. There is no treatment for the disease. With the loss of motor cells, patients with ALS may develop dysphagia and malnutrition due to dysphagia. Inadequate nutrition is an important problem affecting the quality of life of patients with ALS. The aim of this study is to determine the relationship between disease severity and nutritional status in order to prevent the side effects of symptoms due to malnutrition in ALS patients. The study was conducted with online and face-to-face interviews in 66 ALS patients during the COVID-19 pandemic period. During the research, anthropometric measurements, food consumption frequency form, form containing general information, EAT-10 (Swallowing screening test) and ALSFRS (ALS disease severity scale) were applied. In the study, a weak, statistically significant relationship was found between the ALSFRSR result and the EAT-10 result (p<0.05). It has been found that as the severity of the disease increases in ALS patients, swallowing functions worsen. ALSFRSR result showed statistically significant positive correlations with fiber, vitamin D, medium chain fatty acids and saturated fatty acids intakes. It is observed that the severity of ALS disease decreases with the increase in dietary fiber, vitamin D, medium chain fatty acids and saturated fatty acids intake (p<0.05). A very weak statistically significant relationship was found between the ALSFRSR result and body weight (p<0.05). In this case, it is seen that the severity of the disease may decrease as the body weight increases. In addition, there was a weak positive correlation between ALSFRSR and LDL cholesterol results, and a moderate negative correlation with vitamin B12; statistically significant relationships were determined (p<0.05). As a result, increased LDL levels may have protective effects on the disease. However, it is not known how high it should be.