Yetişkinlerde D vitamini takviyesinin insülin direnci üzerine etkisi

Abstract

Bildiri Özeti: Amaç: D vitamini eksikliği ile insülin direnci arasındaki ilişki son yıllarda oldukça tartışılan konular arasındadır. Bu araştırmanın amacı, D vitamini desteğinin insülin direnci üzerindeki etkisini araştırmaktır. Yöntem: Çalışma, Aralık 2017- Nisan 2018 tarihleri arasında, İstanbul’da Biruni Üniversite Hastanesi’nde ayaktan tedavi gören, insülin direnci bulunan (HOMA-IR >2,5) ve plazma 25-OH-Vitamin D seviyesi 30 ng/ml‘nin altında olan hastalar arasından rastgele seçilen 140 yetişkin bireyin verileri üzerinde yürütülmüş, retrospektif türde bir araştırmadır. Çalışma, güneş ışınlarının yeryüzüne daha az ulaştığı kış aylarında hastaneye gelen bireyler arasında gerçekleştirilmiştir. HOMA-IR değerleri Matthews ve arkadaşlarının geliştirdiği ―HOMA-IR=Açlık Glikoz(mg/dl)xAçlık İnsülin(uIU/ml)/405‖ formülüyle hesaplanmıştır. Çalışmanın birinci aşamasında hastalar, Sağlık Bakanlığı’na ait plazma 25-OH-Vitamin D sınır değerlerine göre, 20 ng/ml altındakiler eksiklik, 20-30 ng/ml arası ise yetersizlik olarak sınıflandırılmıştır. İkinci aşamada D vitamini desteğine göre yine iki grup belirlenmiştir. D vitamini eksikliği bulunan 30 birey ve D vitamini yetersizliği bulunan 41 birey olmak üzere toplam 71 hasta (%50,71) D vitamini desteği almıştır. Hastalar, hekim tavsiyesiyle 30 gün boyunca 667-4000 IU/gün dozda D vitamini desteği almıştır. Bu süreçte hastaların, D vitamini desteği haricinde herhangi bir medikal veya nütrisyonel tedavi almadığı görülmüştür. Müdahale yapılmadığı belirlenen 69 hasta (%49,28) kontrol grubu olarak seçilmiştir. Kontrol ve tedavi grupları sosyodemografik açıdan benzer özellikler taşıyan bireylerden oluşmakta olup, takviye yapılan hastaların yaş ortalaması 43,53±16,44 yıl iken, kontrol grubunun yaş ortalaması 49,81±14,41 yıldır. Tedavi süreci sonrasında D vitamini takviyesi kullanımına göre hastaların HOMA-IR değerleri karşılaştırılmıştır. Verilerin analizi SPSS 15.0 programıyla yapılmıştır. Bulgular: Retrospektif incelemede hastaların %45,71‘inde (n=64) D vitamini eksikliği, %54,28‘inde (n=76) D vitamini yetersizliği olduğu görülmüştür. D vitamini eksikliği tespit edilen hastalar arasında takviye alan bireylerin tedavi sonrasındaki HOMA-IR değerlerinin, kontrol grubundan daha düşük olduğu belirlenmiştir (sırasıyla 3,31 ve 4,73; p=0,02). Benzer şekilde, D vitamini yetersizliği olan grupta da takviye alan bireylerin HOMA-IR değerlerinin kontrol grubundan daha düşük olduğu tespit edilmiştir (sırasıyla 2,72 ve 4,12; p=0,000). D vitamini takviyesi yapılan hastaların tedaviden önceki HOMA-IR değeri ortalaması 3,71 iken tedavi sonrasında 2,97‘ye düştüğü görülmüştür (p=0,000). Bunun yanında kontrol grubundaki hastaların HOMA-IR değerleri 4,42 olarak belirlenmiştir. Sonuç: İnsülin direnci bulunan olgulara uygulanan D vitamini takviyesi, HOMA-IR değerlerinde önemli azalmaya neden olmuştur. İnsülin direnci bulunan hastalarda D vitamini yönünden değerlendirme yapılması yararlı olabilir.